Analiza pšenice iz Posavskog kantona ukazuje na potrebu poboljšanja kvalitete i prinosa

Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva i Federalni zavod za poljoprivredu izvršili su analizu pšenice u 2023. godini kod poljoprivrednih proizvođača i otkupljivača na području Posavskog kantona. 

Izvještaj o laboratorijskoj analizi parametara kvaliteta pšenice, kojeg je sačinio Federalni zavod za poljoprivredu, sadrži podatke koji ukazuju da kvalitet pšenice nije na zadovoljavajućem nivou u odnosu na prošlu godinu te da je potrebno raditi na unapređenju prinosa i kvaliteta.

Ukupni kvalitet zrna pšenice čini mnogo više pokazatelja od onih utvrđenih  Pravilnikom o kvalitetu pšenice za ljudsku ishranu na teritoriji FBiH („Službeni list RBiH“, 2/92, 13/94 preuzeto). Osim  sorte, đubriva i zaštite, na kvalitet zrna pšenice utiču žetva, transport i skladištenje, te su parametri  kvaliteta zrna unutrašnji (intrizični): vlaga, hektolitarska masa (masa jednog hektolitra pšenice izražena  u kilogramima), koncentracija proteina, koncentracija ulja, vijabilnost zrna (životna snaga), meljivost, boja, miris, te vanjski (ekstrinzični): primjese, slomljena ili oštećena zrna, lomljivost, prisustvo mikotoksina, insekata i plijesni. Pravilnik propisuje da se prilikom prodaje primjenjuje samo jedan  kriterij za razvrstavanje u tri razreda kvaliteta, a to je sadržaj proteina.  

Tabela 1. Parametri koji se ispituju u laboratorijama pri utvrđivanju kvaliteta pšenice u FBiH

Tabela 2. Parametri kvaliteta uzorkovane pšenice

Prosječan prinos pšenice  kod 15 poljoprivrednih proizvođača u Posavskom kantonu u 2023. godini je 2 tone po ha. Napominjemo da je prosječan očekivani prinos za pšenicu u EU  5,96 t/ha. Najveći prosječni prinosi krušne pšenice od 10,2 tone/ha očekuju se u Irskoj, a najniži od 1,88 tona/ha u Portugalu. Prognoza za Hrvatsku  je 6,01 t/ha.

Na prinos je uticala velika količina oborina u fazama cvatnje i oplodnje pšenice na što ljudski faktor nije mogao uticati. Hektolitar i protein su također loši a to se da zaključiti po klasama otkupljene pšenice. Protein je većinom vezan za gnojidbu i sortiment.

Navedeno ukazuje da je potrebno izvršiti adekvatne analize tla kako bi se ustanovila količina hranjiva u tlu te uključivanje savjetodavnih službi u rad s poljoprivrednim proizvođačima s obzirom da se u proizvodnji pojavljuju nove sorte pšenice koje zahtjevaju primjenu savremene agrotehnike.